‘Als jullie verpleegkundigen nu eens net zoveel met ons zouden praten als over ons, dan zouden we pas iets aan de hulpverlening hebben.’
Veel studies wijzen uit dat patiëntenparticipatie leidt tot een betere kwaliteit van zorg, meer therapietrouw, betere gezondheid en een hogere patiënttevredenheid. Uit onderzoek blijkt echter dat, ondanks al onze goede voornemens er nog steeds veelvuldig voor de patiënt gedacht en gehandeld wordt in plaats van mét de patiënt.
In de praktijk blijkt dat in een meerderheid van de gevallen de verpleegkundige bepaalt en de patiënt passief blijft. Ook blijkt dat patiënten vaak andere behoeften en prioriteiten hebben dan verpleegkundigen denken. Verpleegkundigen blijken bijvoorbeeld meer gericht te zijn op symptoomreductie terwijl patiënten meer bezig zijn hun leven vorm te geven. Ook ten aanzien van de aanpak/interventies blijken verpleegkundigen en patiënten vaak van visie te verschillen.
Patiëntenparticipatie wordt beschreven als de actieve deelname van patiënten aan de totstandkoming, de voortgang en de afronding van de hulpverlening. Een echt gezamenlijke afstemming van zorgbehoeften vindt slechts zelden plaats.
In het artikel wordt een overzicht gegeven van instrumenten/methodieken die verpleegkundigen ter beschikking hebben om patiëntenparticipatie te bevorderen.
Het in kaart brengen van behoeften en competenties van de patiënt blijkt positief te werken, evenals het gezamenlijk opstellen van verpleeg- en begeleidingsplan. De inzet van ervaringsdeskundigen en het werken met signaleringsplannen en zelfbindingscontracten is beloftevol.
Dit artikel levert niet meteen allemaal pasklare antwoorden op, maar zet wel aan het denken over hoe wij de samenwerking met onze patiënten vorm geven en wat onze verantwoordelijkheid daarin is als verpleegkundigen.
Samenvatting artikel Patiëntenparticipatie in de GGZ: een literatuuronderzoek.
B. Stringer, B. van Meijel, W. de Vree en J. van der Bijl. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid (MGV) 2007; 4 (62): 290-302.
